Hoàn cảnh sáng tác và ý nghĩa ca khúc "Xe Hoa Một Chiếc" (Hoàng Thi Thơ) - Cảm hứng từ mối tình buồn của chính nhạc sĩ vào năm ông 26 tuổi _ NXCC

Xe Hoa Một Chiếc hay còn có tên gọi khác là Đàn Lòng Trăm Cung, chính là một sáng tác của nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ viết vào khoảng cuối thập niên những năm 1950. Bài hát là một kết thúc buồn của một câu chuyện tình, được nhạc sĩ lấy cảm hứng từ chính mối tình của bản thân vào năm ông 26 tuổi. Lúc đó là mùa thu năm 1955, ông đã đưa tiễn người yêu của mình đi lấy chồng. Những cảm xúc trong cái ngày rộn ràng đó khiến ông không thể quên được, nên sau đó khi nhớ lại ông đã viết ra ca khúc này.

Bài hát được ông ký tên là Hoàng Thi Thơ và Tôn Nữ Trà Mi. Nhiều người không biết đó là một trong những bút danh của ông nên lầm tưởng là ông đã phổ thơ hoặc sáng tác cùng với một người có tên như vậy. Nhưng khi biết đó là bút hiệu của ông, có người đã hỏi ông rằng Tôn Nữ Trà Mi đó là ai và tại sao ông lại dùng tên đó làm bút hiệu của mình? Ông chỉ cười và nói đó là tên của một người con gái mà ông đã từng yêu. Điều đó khiến cho mọi người chuyển hướng nghĩ rằng cô gái tên Tôn Nữ Trà Mi ấy chính là nhân vật chính trong Xe Hoa Một Chiếc.

Nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ

Năm ấy khi thu qua thềm....

Khi gió lạnh lùng ru êm....

Khi lá thu rơi bên hiên

Gieo từng giấc mơ triền miên...

Trong nắng thu xưa hơi buồn.

Tôi với một người phân ly

Tôi tiễn em tôi ra đi

Trên đường pháo tươi nhuộm hồng.

Mở đầu bài hát là khung cảnh trời thu hiện ra một cách lạnh lùng với từng đợt gió cuốn những chiếc lá khô bay qua thềm. Và một chàng trai đang đứng tiễn “em tôi ra đi” trên con đường đầy “pháo tươi nhuộm hồng”.

Nói là tiễn đưa nhưng chàng trai chỉ dám nép vào một góc cô độc đứng nhìn. Để cho cô gái có thể vui vẻ trọn vẹn trong khoảnh khắc trọng đại của cuộc đời. Để cô có thể “tươi cười duyên dáng màu hồng lên môi”. Để cho cô không nhìn thấy anh lệ rơi tràn mi mắt, và không còn bận lòng mà bước đi. Cho dù con tim anh lúc này đang dậy sóng, tâm hồn anh khi nhìn cô bước đi chỉ còn lại cảm giác chơi vơi, lạc lõng như “cánh chim phương trời” cô độc từ nay không thể tìm ra lối về.

Mời quý vị nghe lại ca khúc "Xe Hoa Một Chiếc" Trình bày: Mỹ Thể (thu âm trước 1975)

Bấm vào giữa hình trên để nghe "Xe Hoa Một Chiếc" Trình bày: Mỹ Thể (thu âm trước 1975)

Mời quý vị nghe lại ca khúc "Xe Hoa Một Chiếc" Trình bày: Nguyễn Hưng

Bấm vào giữa hình trên để nghe "Xe Hoa Một Chiếc" Trình bày: Nguyễn Hưng

Đôi khóe mắt em tươi cười,

Duyên dáng màu hồng lên môi

Nhưng chắc chi em tôi vui

Khi thầm thấy ai lệ rơi.

Em bước lên xe đi rồi.

Nhưng có một người trông theo

Nghe thấy trong tim chơi vơi

Như nhìn cánh chim phương trời ...

Tâm hồn anh ngày cô bước đi chỉ còn là một “bài thơ hững hờ”, sự hững hờ và vô tình của mùa thu ấy đã in hằn trong trái tim anh. Và giờ đây, khi mùa thu lại đến anh lại nhớ đến lạ kỳ, nên anh đã ghi lại thành một bài ca để có thể “muôn đời” có thể cất giữ trong tim. Anh không biết cô gái ấy giờ sống ra sao, khi thu đến có chút gì vương vấn nơi xưa này hay không? Hay là chỉ có mỗi mình anh, mình anh ngày ngày nhung nhớ, mình anh ngày ngày sống cùng với nỗi cô đơn, sự đau khổ khi mất đi tình yêu trong cuộc đời mình. Dù cho cô đã rời xa anh biết mấy mùa thu qua, nhưng giấc mộng trong lòng anh chưa bao giờ có thể ngủ yên, chưa giờ phút nào có thể vơi đi.

Nhớ mùa thu ấy là bài thơ hững hờ.....

Đến mùa thu nay thành bài ca muôn đời

Không biết em tôi bây giờ..

Có thấy cuộc đời bơ vơ ...

Không biết khi nghe thu rơi

Tâm hồn nhớ chăng ngày thơ .

Nhưng có nơi đây một người

Năm tháng mộng lòng chưa vơi

Ghi mấy cung tơ vô duyên

Mong gì tới nơi xa vời .....

Bài ca được Hoàng Thi Thơ sáng tác trên nền nhạc tango, là một điệu nhạc rất là rộn ràng, vui tươi nhưng lại ca từ thì lại chan chứa nỗi sầu bi. Có lẽ đây cũng chính là sự tinh tế tuyệt vời của ông. Đám cưới mà, đám cưới thì chắc chắn phải có sự tươi vui, sự rộn ràng chứ. Còn lời ca chính là cõi lòng ông lúc đó, lòng sao có thể vui khi tiễn người yêu mình lên xe hoa được.

Có một bài hát khác cũng mang vương vấn hình ảnh của một mùa thu buồn mang tên Tà Áo Cưới. Có thể nói hai bài này chính là cùng một lý do mà được ra đời. Và công bằng mà nói thì Xe Hoa Một Chiếc không nổi tiếng bằng Tà Áo Cưới. Cũng không được nhiều người thể hiện bằng. Nhưng không thể phủ nhận rằng Xe Hoa Một chiếc là một bài hát rất hay, ca từ cũng tuyệt mỹ không kém gì ca khúc kia. Hơn nữa còn được tác giả thể hiện nỗi buồn một cách rất tinh tế trên nền nhạc tango.

Trong những ca sĩ đã thể hiện bài hát này như: Lưu Hồng, Nguyễn Hưng, Thiên Trang, Kiều Nga… phải kể đến một bản thu xuất sắc mang tên Mỹ Thể, đù bản thu này đã trải qua hơn nửa thế kỉ, nhưng mức độ truyền tải ca khúc phải nói là không kém một ai.

Lời bài hát "Xe Hoa Một Chiếc" Tác giả: Hoàng Thi Thơ